Main Content Anchor

Hakha Chin (Lai)

Pehtlaihnak

Fawn Phone: 1300 88 22 33 asilole (03) 9298 4598

Kanmah he pehtlaih dingah Mirang holh si loin a dang holh hman na duh ahcun kan Telifon Holhlettu Riantuanpiaknak (Telephone Interpreter Service) (TIS) 131 450 ah kan chawn.

Riantuan piaknak hmun pawl

  • Realm, Ringwood Town Square, 179 Maroondah Highway (Ringwood Lamtonnak he hmaitonh)
  • Croydon Riantuan piaknak Hmun: Croydon Library, Civic Square, Croydon

Na khawngsi le rammi sinak

Na khawngsi chungah aa telmi pawl

Khuapi uktu bawi le khuapi uktu bawi airawltu telhchih in Khawngsi chung ah aa telmi cu minung pakua an si i, Maroondah mibu aiawhtu ah thimmi an si.

  • Barngeong Veng
    Marijke Graham
  • Bungalook Veng 
    Tony Dib 
  • Jubilee Veng
    Mike Symon
  • McAlpin Veng
    Suzanne Stojanovic
  • Tarralla Veng
    Paul Macdonald
  • Wicklow Veng
    Tasa Damante
  • Wombolano Veng
    Kylie Spears
  • Wonga Veng
    Nora Lamont
  • Yarrunga Veng
    Rob Steane

Rammi sinak

Australia rammi si ding ah awnlai in na sok khawh asilole Khawngsi i an Riantuannak Hmun pakhat paoh ah soknak fawm lak in phit khawh a si.

Hmuh khawhnak: http://www.citizenship.gov.au/

Kum fatin Maroondah ah rammi sinak peeknak puai cu voi nga hrawng tuah a si. Hi peeknak puai pawl nih hin Australia rammi sinak upadi tangah a herhmi kha a tlinh i Maroondah Khuapi nih phung ning tein rammi a thar pawl don dingah caantha a peek .

 Tonhpumhnak puai ah, Australia Rammi sinak Biakamnak na tuah lai i donnak ah laksawng bantukin lehmah pakhat le a nungmi thingram pakhat na ngah lai. 

A ra lami tonhpumhnak puai caah nithla cu hika ah zoh:

Australian citizenship ceremonies in Maroondah

Mibu le ngandamnak

Nu le Ngakchia Ngandamnak

Nu le Ngakchia Ngandamnak Riantuan piaknak cu chungkhar pawl kong thawngpaang, ruahnak peknak, khingthlainak, sawh piakmi pawl kha a lak in riantuan piaknak a si i an fale zohkhenhnak ah pumpak in bawmhnak a si. Kan peekmi cu:

  • khingthlainak pawl
  • ·nu hnukdinhnak kong theihternak
  • a voi khatnak nulepa phu pawl
  • ·nulepa cawnpiaknak
  • zawt khamnak lei theihternak 
  • eidin lei ruahnak peeknak
  • sianginn i hngilhnak
  • mucu cabuai thutdan (ihkhun hmete pawl le chungkhar ah i tel khawhnak dingah mawtaw i ngakchia thutdan pawlaah)   

Prokarem asilole tonpumh caan ah holhlettu kha nangmah he kai dingah Khawngsi nih a tawlrel khawh ko.

Prokarem pawl kong ah thawngpaang tam deuh hngalhnak caah, Maroondah i Nu le Ngakchia Ngandamnak phu kha 9294 5736 ah chawn hna.

Nu le Ngakchia Ngandam lei sii sayamah pawl

Nau na ngeih dih in Nu le Ngakchia Ngandamnak lei sii Sayamah nih fawn in an chawnh lai i inn len dingah a tawlrel lai. A hrampi hmun hmalei lennak cu chingnak in tuah khawh a si.

A biapi mi na fa ngandamnak lei kong tialnak vialte a um bantukin chingnak nan ngeihmi paohpaoh ah na fa i Ngakchia Ngandamnak lei Tialnak Cauk i ken kha zaangfah nak in hngal peng.

Zawt khamnak tuah  caan pawl kha Nu le Ngakchia Ngandamnak lei nan sii sayamah sinin ngah khawh a si fawn. 

A chuakka in sianginn a kaimi ngakchia a ngeimi innchungkhar caah Nu le Ngakchia Ngandamnak lei Bawmhnak cu suimilam 24 chung a um.
 Hi riantuan piaknak hngah khawh nak dingah 13 22 29 kha chawn hna.

Nu le Ngakchia Ngandamnak kong lehmi thawngpaang cu hika ah zoh:

https://www.maroondah.vic.gov.au/Community-support-services/Children-and-families/Maternal-and-child-health 

Mino

Mino kum 12 in 25 karlak cu sianginn tibantuk bawmh khawhnak hmun kawl ding ah, rian kawlnak ah, chungkhar harnak pawl ah le mibu chung tel khawh ve dingah kan bawmh hna.

Minung pakhat khat he biaruah ka herh ko tiah na ruah ahcun, Maroondah mino rintuantu pakhat 9294 5704 ah fawn chawnhnak in zungkai caan (8.30am in 5pm tiang, Cacawn nikhat in Cacawn ninga tiangah) ah bia na ruah khawh.

Cacawn nili zanlei ah EV Mino Tonhmun ah saupi um dingin na ra kho i tilionak, lentecelhnak, kem kahnak ah lente naa celh kho, miuzik na ngai kho, wifi a lak in na hmang ko asilole mino riantuantu he bia naa i ruah kho.

Mino caah bawmhnak kawlnak ah nulepa le zohkhenhtu pawl kan bawmh khawh fawn hna.

A dang Mino Riantuan piaknak prokarem pawl ah aa telmi cu:

Maroondah L2P Prokarem (mawtaw mawngh a cawngmi hmuhtonnak caah)
Hi a lak in tuah piakmi prokarem nih Maroondah i a ummi mino kum 16-20 mawtaw mawngh laisen ngahnak a cawngmi nih suimilam 120 a tak in mawnghnak an ngah nak hnga a bawmh. Mawtaw mawngh cawnnak nawl a ngeimi nih hi prokarem hmangin a thiam ngaimi mawtaw mawngh cawnnak 7 tiang a ngah khawh.

Mah lungtho tein riantuannak le rian lei hmuhtonnak ngahnak ding caantha pawl
Maroondah Khuapi Khawngsi ah rian lei hmuhtonak, siangngakchia hmunhma peeknak pawl le mah lungtho tein riantuannak caantha tampi ngah khawh a si.

Mah lungtho tein riantuannak le rian lei hmuhtonnak ngahnak ding caantha pawl kong tam deuh hika ah rel:

https://maroondahjobs.nga.net.au/cp/index.cfm 

Upa deuh le pum tlamtlinglo riantuan piaknak pawl

Upa deuh minung

A derthawmmi upa pawl le anmah zohkhenhtu pawl bawmh dingah riantuan piaknak pakhat hnu pakhat kan ngei.

Ni fatin rian tlamtling tein limnak, zalong tein umnak le nangmah inn le mibu sinah sau deuh umthut ding ah kan in bawmh khawh.

Riantuan piaknak ah aa telmi cu:

  • Rawl peeknak (rawl pawl suahnak)
  • Inn chung rian bawmhnak (min cazin chungin) thianhnak le dawrkalnak tete le asilole rawl timhtuahnak tete)
  • Pumpak zohkhenhnak (tikholhnak, hruk aihnak asilole tamhmuainak)
  • Pumpaak caah zatlang nun lei bawmhnak (cawlcanghnak pawl ah kal ve, chingnak i kal caan tibantuk ah)
  • Dinhnak lei zohkhenhnak (zohkhenhtu pawl caah dinh caan peeknak)
  • Thilri zohkhenhnak (inn tha tein zohkhenhnak rian hme deuh tete)
  • Rian tha tein tuan khawhnak dingah thazaang peeknak (na inn i himnak khingthlainak pawl, thilri hneksaknak pawl) 
  • Inn thlennak pawl (a remmi hlei pawl le tikholhnak ah tlaihtleng ngah khawhnak)
  • Zapi he riantuannak phu pawl (a phu in cawlcanghnak pawl, khual biachimtu pawl, nuamnuam piahtu pawl)
  • Zapi sin iteltumnak (thla fatin leng chuah, mah umnak pawng i a ummi caruk pawl le dawr nganpipi ah lennak)

Thawh dingmi tangka pawl cu:

  • tuan piak na herhmi pawl
  • ·na tangka hmuhnak
  • ·na peek khawh hngami (peek khawhnak na ngei lo i ngah khawhnak na ngeih ko ahcun riantuan piaknak pawl cu peek na si ko lai) cungah aa hngat.

    A ngah dingmi na si ahcun hi riantuan piaknak pawl hmuh khawh ding le ngah khawh dingah, 1800 836 788 ah na chawnh khawh asilole Ka Tar Zohkhenhnak (My Aged Care) vuapsaih ah zoh:

    http://www.myagedcare.gov.au  

    Pum tlamtlinglo a no deuhmi pawl

    Pum tlamtlinglo a no deuhmi zalong in nun khawhnak a ngeimi pawl cu tihnung chungah an um caah bawmhnak kan peek hna. Riantuan piaknak pawl nih aa hmuichonmi cu a derthawmmi, a fakmi asilole a zual ngaimi pum tlamtling lo a no deuhmi le anmah zohkhenhtu man peek lo pawl kha an si i ngandamnak le zalonnak cawithlir aa tim.

    Riantuan piaknak ah aa telmi cu:

  • tikholhnak le thilhruk aihnak
  • rawl timhtuahnak
  • Rian tha tein tuan khawhnak dingah thazaang peeknak
  • a himmi inn pawngkam sersiamnak.

    Thawh dingmi tangka pawl cu:

  • tuan piak na herhmi pawl
  • na tangka hmuhnak
  • na eek khawh hngami (peek khawhnak na ngei lo i ngah khawhnak na ngeih ko ahcun riantuan piaknak pawl cu peek na si ko lai) cungah aa hngat.

Tuahnak nawl a ngeimi na si ahcun hi riantuan piaknak pawl hmuh khawhnak le ngah khawhnak dingah, zaangfahnak in 9294 5729 ah chawn hna.

Pum tlamtling lomi mawtaw chiahnak nawl onhnak

Pum tlamtlin lonak na ngeih ahcun, a hlei in mawtaw chiahnak hmun ah chiahnak asilole punghman mawtaw chiahnak ah caan sau deuh chiahnak dingah onhnak na sok khawh.

Onhnak ah phun hnih an um:

Apia (Phun 1 nak) Onhnak
Taksa lei tlamtlin lonak a ngeimi asilole a biapi ngaimi fimnak lei tlamtlin lonak a ngeimi pawl caah, pum tlamtling lo mawtaw dirnak hmun ah chiah ding in hi onnak nih tuahnak nawl an peek.  Mawtaw dirnak a lawnnak hmelchunhnak cungah langhtermi caan zat in punghman mawtaw dirhnak ah voi hnih chiah nak nawl na ngei fawn. 

Ahring (Phun 2 nak) Onhnak
Saupi dinh a herhmi pum tlamtlin lonak a ngeimi, asinain mawtaw luhnak le chuahnak caah hmun dang a herh chap lomi cu mawtaw dirnak a lawnnak hmelchunhnak cungah langhtermi caan zat in punghman mawtaw dirhnak ah voi hnih chiah nak hi onhnak nih tuahnak nawl an peek hna.

Onhnak ding na sok ahcun, na soknak caa kha na siibawi nih a phit hrimhrim lai.

Zawt khamnak

Zawt khamnak cu i chawnh khawhmi zawtnak pawl sin in minung pawl khamnak caah a himmi le san a tlaimi lam pakhat a si.

Kum 10 tang ngakchia dihlak le cheukhat upa pawl caah a lak in zawt khamnak tuah piak a ngah i Khawngsi nih an tawlrel. A ngah khomi upa pakhat na si ahcun 1300 88 22 33 ah Zawt khamnak Bu pehtlaihnak tuah.

Khamnak sii pawl hika ah hin na hmuh khawh lai:

National Immunisation Program and Travel Vaccinations

Australia ah nai te lawngin nan rak i thial ahcun, na fa i a zawt khamnak pawl kha a khan rih le khan ti lo kha Australia Zawt khamnak Prokarem he kan chek khawh.

Na fa nih zawt khamnak tuah a herh ahcun, tuah caan tawlrel piak dingah kan in bawmh khawh i na fa nih a rak tlolhmi zawt khamnak pawl zong aa tel lai.

Na fa zawt khamnak umtuning ruang ah a hrampi pehnak (Centrelink) he thilcang hna na ngeih ahcun, Australia Zawt khamnak lei Minkhumhnak ah na fa kha aa tel liomi a si ahcun kan chek khawh.

Maroondah ah zawt khamnak kong thawngpaang tam deuh hngalh na duh ahcun 1300 88 22 33 ah chawn hna.

Manh caan i hmanmi thil pawl

Maroondah ah manh caan i hmanmi thil pawl a um, hihi telhchih in:

  • Aquanation ((lentecelhnak, tili, takpum dawhnak ca tuahnak phu)
  • Aquahub (lentecelhnak, tili, takpum dawhnak ca tuahnak phu)
  • Croydon Philhlonak Tili (tili)
  • Dorset Kohti tuknak (kohti tuknak)
  • Ringwood Kohti tuknak (kohti tuknak)
  • The Rings (innchung certual)

Tilio cawnnak pawl

Tilio cawnnak pawl cu Aquanation le Aquahub ah ngakchia pawl le upa pawl an pahnih caah a ngah khawh.  Cawnnak peekmi cu upa ngakchia dihlak ca a si i thiam khawhnak ngeihmi he a thawkka, a zafang a thiam ciami le a thiam tuk ciami caah tiin a phunphun in a ngah.

Chungtel sinak

Hmanmi thil pakhat cio nih chungtel sinak thim dingmi an ngei cio i a ngah khawhmi cu:

  • Tuah lengmang khawhnak chungtel sinak ( Aquanation, Aquahub, Croydon Philhlonak Tili, Ringwood Kohti tuknak, Dorsert Kohti tuknak le The Rings ah ngah khawh a si)
  • Aquanation (lentecelhnak, tili, takpum dawhnak ca tuahnak phu ngah khawh a si)
  • Aquahub (lentecelhnak, tili, takpum dawhnak ca tuahnak phu ngah khawh a si)
  • Kohti Chungtel sinak (Ringwood le Dorset Kohti tuknak)

Chikkhat hmannak he Maroondah Manh caan i tuah khawhmi pakhat khat rak kai ve dingah a hmangtu pawl don nan si, asinain chikkhat hmannak man cu peek a si lai.

Chungtel sinak le chikhat hmannak man pawl kong tam deuh hngalh khawhnak dingah h hmun pawl hi chawn hna:

  • Aquanation: 9298 4600
  • Aquahub: 9294 5500
  • Croydon Philhlonak Tili: 9294 5630
  • Ringwood Kohti tuknak: 9298 4500
  • Dorset Kohti tuknak: 9294 5555
  • The Rings: 9298 4487

Na inn le ngeihmi thil

Satil pawl

Satil minkhumhnak

Uico le chizawh vialte cu thla 3 an si ah Khawngsi nih minkhumhnak an tuah hrimhrim lai. Na satil cu awnlai in minkhumhnak na tuah khawh, asilole minung va kal in Khawngsi Riantuan piaknak Hmun pawl ah va tuah khawh a si. Satil pawl minkhumh man pawl cu satil cungah hngat in aa daang cio.

Na innzuat satil caah minkhumhnak na tuah lo ahcun dantat na si men lai.

Onhmi innzuat satil zat

Nangmah ta ah na chiah khawhmi innzuat satil zat cung ah phungphai pawl an um.

Uico 2 le/asilole chizawh 2 nak tam deuh na ngeih ahcun onhnak na herh men lai. Maroondah ah ningcang tein khua a sami nih ngeihmi ah a tanglei satil pawl zuatnak nawl onh na si lo:

  • arhli khong
  • a nganmi va
  • rang
  • laa
  • Innzuat satil
  • tuu
  • meheh
  • vok
  • a dang zuatkhalhmi satil pakhat khat.

A leng i meikaunak le meikhanghnak

Hihi a si ahcun a lengah meikua onh na si:

  • saa em mi a si i minung nih ei hnga dingmi rawl chuahnak caah hman ahcun
  • a leng a linhnak caah tha te le him tein sermi thil hman a si ahcun
  • aa remnak hmun le tha tein zohkhenh a si i innpa ngeihmi thil rawhnak a chuahpi lo ahcun.

A cung i langhtermi pawl an tlinh lo ahcun a leng i meikau cu onh a si lo.

Meikhanghnak

Na hmun kha pe 10000 m2 (pe 1000 velchum) nak in a kau deuh lo ahcun, meikhangh onh na si lo. Pakhat khat na khangh hlan ah onhnak na sok hrimhrim lai. Onhnak ngah loin khanghnak nih dantatnak a tam bik $2,000 a chuahpi.

Hlonhmi thil khawmhsuatnak pawl

Hnawmtam khawmhsuatnak

Zarh fatin na hnawmtam cu a latu mawtaw nih a rak laak lai i hmanthan khawhmi pawl le dum chung i amah tein a keumi pawl cu a zarh dang ah lak an si lai.

Hnawmtam caah bawm (a chin a hringmi), dum chung i amah tein a keumi pawl caah bawm (a chin a senmi) le hmanthan khawh mi pawl caah bawm (a chin a piami) na ngei.

Hnawmtam bawm (a chin a hringmi)

Cohlan khawhmi thil pawl

  • hmunthur
  • daipal pawl
  • cuai in sermi pawl
  • saa le rawl pelpawi a tangmi (bek chungah sanhmi asilole tuammi)
  • thlalangawng i hmanmi thlalang, i bihnak thlalang, miti/michawng thlalang pawl (himnak caah tha tein tuammi a si lai)
  • Palasatik bek pawl le cucu aih.

Cohlan khawh lomi thil pawl

  • hmanthan khawh a simi pawl
  • a lummi vutcaam
  • daduh dat pawl
  • dum chung i amah tein a keumi pawl
  • sichunhnak peng pawl
  • a hang pawl
  • innsak thilri
  • tlakrawh pawl, vawlei asilole tlakrawh kuai.

Hmanthan khawhmi chiahnak kuang (a chin a piami)

Cohlan khawhmi thil pawl

  • thlalang thawl pawl le dur pawl
  • cawhnuk le thingthei hang chiahnak bawm pawl
  • dan le satil bawm pawl
  • thir bawm pawl le thil pante
  • tadinca pawl le mekazin pawl
  • catlap chahmi in sermi kuang rialchihmi le bilchihmi catlap 
  • palasatik thawl pawl le bawm pawl

Cohlan khawh lomi thil pawl

  • a nemmi cucu aih 
  • vawlei in sermi umkheng
  • thlalang pakaan, miti/michawng thlalang pawl, tidinak thlalang hrai asilole bihmi thlalang pawl
  • rawl pelpawi a tangmi pawl
  • anhringso hlonhmi
  • inn chung i hmunthur
  • a nemmi palasatik (thilsah senghchihmi, palasatik bek asilole a pel in tuammi pawl)
  • sii lei, daduh dat lei asilole tih awk a simi hlonhmi thil.

Dum chung i amah tein a keumi pawl chiahnak kuang (a chin a senmi)

Cohlan khawhmi thil pawl

  • ram tanmi pawl le belh pawl 
  • thing nge pawl le a hmemi thingtan pawl
  • dum chung i a herhlo pawl
  • hnah pawl.

Cohlan khawh lomi thil pawl

  • palasatik bek pawl asilole dum chung i amah tein a keumi pawl
  • thingram cinnak bel pawl
  • sichunhnak peng pawl 
  • tlakrawh asilole tlakrawh kuai
  • thetse asilole hnawm
  • inn chung i hmunthur asilole rawl pelpawi a tangmi pawl 
  • a nganmi thingtan pawl asilole thingchumhmui pawl
  • chawleh chawhrawl tuahnak in hmuhmi thilri.

A hakmi hlonhmi thil khawmhsuat piaknak

Kum khat ca hman ding tangka suaisammi kum chung ah khuasa in a ummi minung hna cu a hakmi hlonhmi thil khawmhsuatnak voihnih nawlpeek an si. Khawmhsuat dingah na hmunthur pawl na chiah hlan ah a hakmi hlonhmi thil khawmhsuat piaknak kha a hlankaan in chimchung hna.

Khawmhsuat piaknak cu awnlai in na chimchung khawh hna asilole 1300 88 22 33 ah na chawnh khawh hna.

Chimchung cangmi cu thlen asilole let khawh a si ti lo.

A hakmi hmunthur ah cohlan khawhmi thil pawl:

  • Thilsuknak seh, meipung, rotertu seh, tikhal kuang le tikhal tertu pawl (innka pawl phoihmi he)
  • lektrik lei hmanmi thilri
  • hriamnam pawl le thilri
  • ram tannak seh pawl (pattawl le datsi a um lo mi)
  • a lawngmi tinbawsi kuang pawl (a chin pawl phoihmi)
  • ihphah a chahmi pawl (a tlawmbik 3, a dang thilri pawl in a dang tein chiahmi)
  • inn chung hmanmi cabuai thutdan le coka hmanmi thilri
  • chunglei a ngeimi innka pawl (a tlawmbik 3)
  • kawzaw le kawzaw le tuang karlak i chiahmi thil
  • thingpheng (tan hra tiang, thirkhenh asilole thirkuai tel loin, a tam bik mita 1.5 a saumi)
  • cabuai a chin pawl asilole kawfi cabuai pawl caah hmanmi thlalang (tha tein tuammi le rem tein chiahmi a si lai)

A hakmi hmunthur ah cohlan khawh lomi thil pawl:

  • 1.5 mita nak sau deuhmi pakhat khat (ihphah a chahmi pawl, nawmhsaihnak i hmanmi thil pawl le a nganmi cabuai thutdan thilri pawl dah ti lo cu)
  • minung pahnih nih cawi khawh lomi thil pawl
  • palasatik bek pawl chung i chiah tikah a leng lei ah a hleimi (inn chung i hnawm pawl telhchih in)
  • dum i hlonhmi thil
  • gas thawl pawl le mei thahnak pawl
  • innsaknak hlonhmi thil (tlakrawh, lungdenmi, tlakin sermi inncihmi, lung le mirang vawlei cawhmi, tlakrawh kuai, vawlei, thingpher, lektrik khamnak, mirang vawlei in sermi tlap le lung le thetse cawhmi lungtlap)
  • a hang hlonhmi, daduh dat aa telmi le tihnung thil hlonhmi 
  • a hang a ummi tinbawsi kuang pawl asilole chiti chiahnak bu pawl 
  • kulhnak thilri (kutka telhchih in)
  • Mawtaw thilri pawl (taza, a ke, a kam, a pum thirthluan pawl, betari pawl le incin pawl)
  • thlalangawng i hmanmi thlalang, bihmi thlalang le tikholhnak i benhmi thlalang pawl.

Tuah onhnak pawl

Saknak ca onhnak

Na rian pawl kha phungphai a zulh ko ti kha saknak ca onhnak nih tha tein a langhter.

Thilri cungah remhthannak asilole hrawhnak, a bik in saknak caah saknak ca onhnak pawl cu an herh. Na rian pawl nih tuah onhnak a herh ahcun na timhlamhmi na thawk hlan ah Khawngsi sin in tuah onhnak na ngah hrimhrim a hau.

Hmun chung ah a dang tein sakmi inn

Hmun chung ah a dan tein inn sak na duh ahcun, Khawngsi sin in onhnak na sok a herh lai.

Na hmun kha kau khawhnak a ngeimi a si ahcun hi pawl zohnak in na chek khawh:

  • tlangtar khamnak, luatnak nawl ngeihnak, na hmun kongah biakamnak asilole hnatlaknak pawl
  • na hmun a hnorsuang khomi timhtuahmi hmun pawl le a cung khuhmi pawl.

Na hmun kauh dingmi a si ahcun, timhtuahmi soknak le pungsan suainak an bawmtu dingah innsakning a thiammi, pungsan a suaisamtu asilole timhtuahmi lei ruahnak petu kha pehtlaihnak tuah dingah kan in duh piak.

Na thilri cung i ripawt peeknak hika hin lak khawh a si:

http://www.land.vic.gov.au  

Mawtaw lamtannak ca onhnak

Mawtaw pakhat lamtannak ca onhnak timi cu mawtaw thar pakhat nih (mawtawka mawnghnak lam ti zongin hngalhmi) sak liomi, thialmi asilole remhmi lam a tan tikah a herh.

Thingkung haunak ca onhnak

Maroondah i hmun a tam u nih thingkung runvennak lei timhtuah thithruainak an ngei dih, a sullam cu na hmun chung in cinthlakmi asilole thingkung pawl hau ding ah Khawngsi sinin tuah onhnak na herh.

Hi a cungin khuhmi pawl hi A biapi Ram muisam Khuhmi (Significant Landscape Overlay) (SLO) asilole Cihthlakmi Runvennak Khuhmi (Vegetation Protection Overlays) (VPO) tiah auh a si.

SLO asilole VPO hmun ah na ngeihmi thil a um ahcun 1300 88 22 33 ah chawn hna law thialnak caah onhnak ngah na hau men lai. 

Salawng kheng chiahnak ca onhnak

Na hmun ah salawng kheng bunh na duh ahcun chiahnak caah phungphai pawl a um. Khawngsi sinin onhnak lo in salawng kheng na bunh khawh hihi a si ahcun:

  • salawng kheng cu a tungvang 1.2 mita tang a si ahcun
  • Salawng kheng cu 1.2 mita le 2.4 karlak a si i na hmun a leng in hmuh khawh a si lo le na hmun kha Pupa ro khuhmi nih a kham lo ahcun

Na salawng kheng cu hihi a herhmi pawl chungah a um lo ahcun, Khawngsi in onhnak na ngah a herh.

Hauhruang

Hauhruang tuah onhnak

Nan inn hmailei hauhruang telhchih in, na hauhruang pakhat khat sak asilole thlen hlan ah tuah onhnak na sok a herh. Tuah onhnak a herh ahcun chek dingah 1300 88 22 33 ah pehtlaihnak kan tuah.

Hauhruang buaibainak

Khawngsi nih Hauhruang lei Upadi (Fence Act) an tawlrel lo. Hauhruang thar saknak asilole a um ciami hauhruang zohkhenhnak ah na innpa he buaibainak na ngeih ahcun nawlpattu kha pehtlaihnak na tuah a hau.  Hauhruang thar saknak man cu a tlangpi in na innpa he aa tluk tein nan thawh ding a si. 

Tilionak tili le tikhor himnak ca hauhruang pawl

Thithruainak um lo in mino ngakchia pawl ti luhnak kham dingah tilionak tili le tikhor dihlak nih himnak khamtu (hauhruang) an ngei hrimhrim lai. Pumpaak thianhlimnak, ti peknak/ti khonnak tengki asilole tikhamnak pawl caah hmanmi vaa tikholhnak, nga zuarnak tibual, cerhti, tikholhnak tikhor a pawngkam ah hauhruang na herh lo.

Himnak khamtu nih a sawh duhmi cu hauhruang, vanpang, kutka asilole khamnak thil le innka, kutka, thlalangawng, tawh, innka hrenh, kapza le anmah pawl ah thil chihmi amah tein aa kharmi thilri pawl an si.

Tilionak tili le tikhor himnak khamtu vialte remhthan le saknak caah saknak onhnak a herh.  

Khawngsi nih kum fatin tilionak tili le tikhor 100 hrawng a pawngkam himnak khamtu pawl an ngeih le ngeih lo tha tein a zoh.  

Na tili asilole tikhor pawngkam ah himnak khamtu na ngeih lo ahcun dantat na si men lai.

Inn in sipuazi tuahnak

Inn in sipuazi na tuah ahcun, Khawngsi sinin timh piakmi tuah onhnak na sok a herh men lai. 

Ti zirhnak le ti a tamtukmi

Nangmah hmun ri pawl chungah ti zirhnak pakhat khat a ummi (le mah ti zirhnak pawl zohkhenhnak) cu a ummi minung i tuanvo a si. Pumpaak ti zirhnak pakhat khat asilole hnawm luannak tidong  caah laisen a ngeimi tidong remhtu hman dingah Khawngsi nih an duh piak.

 Khawngsi cu phungning tein luhnak lei in ti zirhnak caah tavuan ngei a si. Phungning tein luhnak cu ti kha nangmah ta in luti luannak a phaknak hmun kha a si. Cheukhat ti a tamtukmi ti zirhnak tang le lam thluan pawl, ti zirhnak le khor cawh piaknak, a chin pawl le thir fingrilh pawl cu Khawngsi tavuan a si ve.

Ti zirhnak caah tavuan a ngeimi biakhiah nak dingah Khawngsi zungukbawi pawl nih an in bawmh khawh men ko lai. Maroondah ah ti zirh ningcang pawl kawpi pawl he ti zirhnak lei zungthiamsang Khawngsi nih umnak an in peek khawh hna i cu ticun Khawngsi i ti zirhnak lei tavuan pawl kha tha tein na hngalh khawh lai.

Ti zirhnak le ti a tamtukmi kong thawngpaang tam deuh hngalhnak caah Zungthiamnak lei Riantuan piaktu pawl 9298 4292 ah fawn chawn hna.

Tilian Runvennak

Na umnak mibu kha tilian in kham ding le na ti zirhnak tuahto ning tha tein chiah peng dingah a tang i langhtermi pawl hmangin na bawmh khawh:

  • caan hman tein luti luannak thianhnak le a zuhnak tha tein zohnak in
  • hnah pawl le ti a tamtukmi ti zirhnak tanglei a dang hmunthur pawl kha phiah lo i zuamnak in
  • rawlchuanmi a thau pawl le chiti pawl tibantuk a ningcang lomi thil pawl kha ti a tamtukmi ti zirhnak ah thlet lonak in.

Tilian nih a khuhmi lam pawl asilole ti a tamtuk mi ti zirhnak pawl kongah siaherhmi pakhat khat na ngeih ahcun, zaangfahnak in Thil chiahnak hmun Zohkhenhnak Khawngsi kha 9294 5666 ah chawn hna.

31/07/2017
Back to top